Ένα σπάνιο ναυάγιο που βυθίστηκε πριν από 40 χρόνια στο Κάβο Ντόρο παίρνοντας μαζί του τα μυστικά του και 28 ανθρώπινες ζωές ήρθε στο φως από τον ερευνητή Κώστα Θωκταρίδη και την ομάδα του.
Πρόκειται για το «Χρυσή Αυγή», ένα πλοίο που είχε αγοραστεί το 1976 από την εταιρεία «Γραμμή Ηπείρου ΕΠΕ» του Αυγουστή Πολέμη και ταξίδευε από τη Ραφήνα στις Κυκλάδες, ως επιβατηγό – οχηματαγωγό.
Ο εντοπισμός του ξύπνησε μνήμες αλλά και ανάμεικτα συναισθήματα στους οικείους των θυμάτων: ««Είναι σημαντικό το γεγονός της εύρεσης του βυθισμένου Χρυσή Αυγή, όμως οι άνθρωποί μας που χάθηκαν μαζί του δεν θα γυρίσουν ποτέ πίσω …» δήλωσε συγκινημένη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η κ. Κ. Τσουμέζη, σύζυγος του πλοιάρχου που χάθηκε εκείνη τη μοιραία μέρα.
Το ιστορικό
Ήταν Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 1983 και ώρα 16:06 όταν η «Χρυσή Αυγή» απέπλευσε από το λιμάνι της Ραφήνας με προορισμό την Άνδρο και άλλα νησιά των Κυκλάδων, μεταφέροντας 5 φορτηγά και 9 βυτιοφόρα με καύσιμα συνολικού βάρους 298 τόνων. Στο πλοίο επέβαιναν 21 άτομα ως πλήρωμα, 16 οδηγοί φορτηγών και 5 επιβάτες, ανάμεσά τους και η Μ. Λάβδα με τα δύο της παιδιά. Εκείνο το απόγευμα ο καιρός ήταν κρύος, έβρεχε και έπνεαν ισχυροί άνεμοι.
Στις 18:20 το πλοίο ενώ έπλεε στο Κάβο Ντόρο πήρε επικίνδυνη δεξιά κλίση 160 μοιρών. Ο πλοίαρχος Αντώνης Γαρδέλης αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα της κατάστασης έκανε αλλαγή πορείας με προορισμό το λιμάνι της Καρύστου και αμέσως μετά εξέπεμψε σήμα κινδύνου στο ραδιοτηλέφωνο, το οποίο έλαβε ο παράκτιος σταθμός του Λαυρίου.
Η βύθιση
Περίπου 15 λεπτά μετά μία έκρηξη συγκλόνισε τη «Χρυσή Αυγή» κατά πάσα πιθανότητα λόγω διαρροής καυσίμων από τα βυτιοφόρα. Στο πλοίο ξέσπασε πυρκαγιά. Ακολούθησε δεύτερη ακόμα πιο ισχυρή έκρηξη και το πλοίο ανετράπη. Τότε, αποσπάστηκε τμήμα της υπερκατασκευής και τα φορτηγά που βρίσκονταν στο γκαράζ κατέληξαν στο βυθό.
Στην περιοχή έσπευσαν για να βοηθήσουν τους ναυαγούς, το επιβατηγό/οχηματαγωγό «Χρυσή Άμμος ΙΙΙ» από τη Ραφήνα, το επιβατηγό/οχηματαγωγό «Καστριανή Κέας» από την Κάρυστο, το ρωσικό ωκεανογραφικό πλοίο Γιάκοβ Γκάκελ ( Yakov Gakkel – Яков Гаккель) το οποίο βρισκόταν στην περιοχή για υδρογραφικές έρευνες, το ρουμανικό «Μπολντέιν», η φρεγάτα «Λήμνος», το αντιτορπιλικό «Σφενδόνη» του Πολεμικού Ναυτικού και παραπλέοντα σκάφη.
Αεροσκάφος C130 της Πολεμικής Αεροπορίας έριχνε φωτιστικές φωτοβολίδες για να διευκολύνει τις έρευνες. Δυστυχώς όμως, από τους 42 συνολικά επιβαίνοντες μόνο 14 διασώθηκαν, 12 άτομα από το ρωσικό ωκεανογραφικό, ένα άτομο από το ρουμανικό φορτηγό και 1 από το «Χρυσή Άμμος ΙΙΙ». Ανάμεσα στους 14 επιζήσαντες ήταν μόνο τρία μέλη του πληρώματος…
Εν τω μεταξύ, το πλοίο παρέμενε στην επιφάνεια ανεστραμμένο και παρασύρονταν από τα ρεύματα για τουλάχιστον 3 ώρες μέχρι τη στιγμή που χάθηκε για πάντα στο βυθό του Αιγαίου …
Ο εντοπισμός
Σαράντα χρόνια μετά την τραγική του απώλεια, η ομάδα του ερευνητή Κώστα Θωκταρίδη εντοπίζει το βυθισμένο ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ σε βάθος -110μέτρων. Όπως σημειώνει ο ίδιος, «οι πρώτες εικόνες από το ναυάγιο προκαλούν δέος. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι από την πυρκαγιά και τις εκρήξεις αποκολλήθηκε μόνο τμήμα της υπερκατασκευής ενώ όλο το υπόλοιπο πλοίο παραμένει ακέραιο στο βυθό».
Αξίζει να σημειωθεί πως κατά το παρελθόν είχαν εντοπιστεί κάποια από τα φορτηγά και τμήμα της υπερκατασκευής αλλά όχι το ναυάγιο του Χρυσή Αυγή, που δεν βρίσκεται στο ίδιο σημείο.
Το ναυάγιο στον βυθό
Μετά τις εκρήξεις και την ανατροπή το πλοίο – όπως προκύπτει από την αυτοψία – κατά τη διάρκεια της βύθισης έχοντας νωρίτερα απαλλαγεί από το φορτίο των φορτηγών, επανήλθε λόγω του χαμηλού μεσοκεντρικού βάρους των μηχανών και των δεξαμενών στην ορθή θέση και επικάθισε στον αμμώδη βυθό με την τρόπιδα και με δεξιά κλίση 8 μοιρών.
Ξεχωρίζουν τα χαρακτηριστικά φουγάρα κίτρινου χρώματος με το ασπροκόκκινο λογότυπο της πλοιοκτήτριας εταιρείας, το γράμμα Π . Για την επιχείρηση εντοπισμού και ταυτοποίησης χρησιμοποιήθηκε ειδικό υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο όχημα ROV (Remote Operated Vehicle). Ο καταπέλτης της πρύμνης είναι κλειστός και ασφαλισμένος, οι άγκυρες είναι στη θέση τους στα όκια του πλοίου, ενώ παρατηρείται μετατόπιση ελασμάτων προς τα δεξιά. Πάνω στο ναυάγιο υπάρχουν αλιευτικά εργαλεία, όπως το δίχτυ δίπλα στη σκάλα που οδηγούσε στο ανώτερο κατάστρωμα της πρύμνης.
Στην πρύμνη διακρίνεται και το βίντσι που χρησιμοποιείτο για τη διαχείριση των κάβων όταν το πλοίο έδενε σε λιμάνι. Στη πρυμναία δεξιά πλευρά φαίνεται καθαρά ο διάδρομος που ακόμα και σήμερα έχει τα δύο χαρακτηριστικά παγκάκια. Εκεί υπάρχει μισάνοιχτη η ανθρωποθυρίδα που οδηγούσε στο μηχανοστάσιο…
